بطور طبیعی در تخمدان هر خانم در دستگاه تولید مثل اجزای کیسه مانندی بنام فولیکول وجود دارد که از مایع شفافی پر شده و تخمک درون آن جای میگیرد. در روند سیکل ماهانه و با رسیدن تخمک به بلوغ لازم، فولیکول شکافته شده و تخمک آزاد میشود. این تخمک آمادگی بارور شدن دارد و میتواند برای لقاح وارد لوله تخمکبر (فالوپ) شود.
در نشانگان تخمدان پلیکیستیک (PCOS) در اثر بالا بودن سطح هورمون اندروژن (هورمونهای مردانه) تعادل هورمونی تخمدانها دستخوش تغییر میشود. این عدم تعادل هورمونی، رشد بی رویه اولیه فولیکولها، افزایش تعداد فولیکولهای نارس و بدون عملکرد، اختلال در روند تخمکگذاری و بزرگ شدن تخمدانها را به دنبال دارد. این اختلال در ادامه میتواند منجر به ناباروری شود.
خانمهای دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک ممکن است علاوه بر ناباروری یک یا چند نشانه زیر را بروز دهند:
به دلیل اختلال در سوخت و ساز انسولین و قند خون، خطر دچار شدن زنان با تخمدان پلی کیستیک به دیابت و نشانگان متابولیک بالاست. «نشانگان متابولیک» یا «سندروم متابولیک» که گاه «پیش ساز دیابت» نامیده میشود، به مجموعهای از علائم همچون مقاومت به انسولین، چاقی، فشار خون بالا و اختلالات چربی خون گفته میشود که میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی را افزایش دهد. افزایش آگاهی نسبت به همپوشانی این دو نشانگان میتواند با هدف قرار دادن متابولیسم قند و چربی و کاهش مقاومت انسولین، عوارض تخمدان پلی کیستیک را هم بهبود بخشد.
گرچه باردار شدن برای زنانی با تخمدان پلی کیستیک دشوار است، ولی برخی از آنها به طور طبیعی یا با کمک روشهای درمانی پیشرفته باردار میشوند، هر چند که احتمال سقط جنین نیز در این زنان بیش از دیگران است.
روند تشخیص با بررسی پیشینه بیمار توسط پزشک متخصص آغاز میشود. پس از انجام معاینات، بررسی نتیجه آزمایشات و بررسی ذخیره تخمدان با انجام سونوگرافی واژینال، چنانچه حداقل دو نشانه از نشانگان تخمدان پلی کیستیک موجود باشد، تشخیص گذاشته میشود، حتی اگر سیکل ماهانه مرتب و یا آزمایشات هورمون مردانه در سطح متعادل باشد.
متأسفانه نشانگان تخمدان پلی کیستیک درمان قطعی ندارد، اما بسیاری از پیامدهای آن را میتوان مهار کرد. درمان عارضهای، بر اساس علل اصلی بیماری استوار خواهد بود: